Trzy zapory na Ukrainie: Dobryn, Gostovets i Bayurivka

WWF Ukraina, przy wsparciu WWF Niderlandy, kontynuuje projekt mający na celu przywrócenie przepływu rzek i strumieni na terytorium Verkhovynskiego Narodowego Parku Przyrody.

Park ten znajduje się w pobliżu wsi Kryvorivnia, w regionie Iwano-Frankowskim, na granicy z Rumunią.

Rzeki karpackie znane są z pstrąga potokowego i łososia dunajskiego. Ze względu na swoje położenie w górach przez długi czas rzeki miały dziki, niezmieniony charakter. Dzięki temu łosoś mógł swobodnie podróżować i rozmnażać się w burzowej górskiej wodzie.

Jednak w XIX wieku rozpoczęto pozyskiwanie drewna w regionie karpackim, który był wówczas częścią cesarstwa austro-węgierskiego. Przed pojawieniem się torów kolejowych w Karpatach rzeki były jedynym sposobem szybkiego dostarczania dużych ilości drewna. Jednak ilość wody w strumieniach na dużych wysokościach zmniejsza się wraz z wysokością. W celu dostarczenia ściętych drzew do wiosek, ludzie budowali tamy z zaporami, które nazywano po niemiecku "klauzami" ("klause" po niemiecku oznacza "wąwóz" lub "przełęcz").

W tym celu rzeka została całkowicie pokryta drewnianą konstrukcją z kamiennym fundamentem, od góry utworzono zbiornik na wodę, a po otwarciu wlewów woda spłynęła w dół. Ścięte drzewa zostały złączone w postaci wiązanych tratw i w takim wyglądzie spławione w dół rzeki. Miejscowi mieszkańcy, Hutsuls, prowadzili takie tratwy. To wtedy górne części wielu lokalnych rzek zostały zablokowane przez tamy oraz zapory.

Według czasopisma „Local History” do 1876 r. na dopływach "Białej Tysy" istniało 6 zaporów, 9 na "Czarnej Tysie", 3 na Czarnemu Czeremoszu i 2 na Białemu Czeremoszu. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku, kaskady sztucznych zbiorników wodnych były w dorzeczu Prutu, Bystrytsi Nadvirnianskiej, Bystrytsi Solotvynskiej, Tereswy, Terebli, Swiczi, Mizunky i innych arteriach wodnych.

W tym celu małe lokalne rzeki zostały zablokowane, w tym Opir - lewy dopływ rzeki Stryj. W połowie lat 80. XIX wieku na jej dopływach działały 14 zlewnie: Slavka, Rozhanka, Butyvlya, Sygla (Lybokhirka), Oryava, Zelemyanka, Krasny i Kamianka. W tym czasie w dorzeczu Czarnego Czeremoszu, który jest obecnie częścią Verkhovynskiego Narodowego Parku Przyrody, działało 12 zaporów, a w dorzeczu Białego Czeremoszu - działało 5 zaporów.

Podczas eksploatacji tych zaporów zauważono, że ryby w rzekach stały się znacznie mniejsze. Pstrąg i łosoś podróżują w górę rzeki do tarlisk. Podczas corocznego rytuału po prostu nie są w stanie pokonać takiej bariery. Ostatni spływ na Czarnym Czeremoszu odbył się w 1968 r., a na Białym Czeremoszu - w 1969 r. Jednak zapory nadal istnieją. Niektóre z nich upadły, ale nadal blokują bieg ryb.

Pstrąg potokowy i łosoś dunajski który są zawarte w Czerwonej Księdze Ukrainy, jest ważnym składnikiem ekosystemu ukraińskich Karpat. W szczególności przywrócenie ich liczby moge zwiększyć liczbę niedźwiedzi brunatnych.

„Wysoko w górach częściowo zniszczone tamy blokują migrację dzikiego łososia, tym samym pozbawiając karpackie niedźwiedzie dużej ilości białka”, - mówi Olga Denyshchyk, koordynator projektów WWF Ukraina.

W celu przywrócenia przepływu koryta rzeki, zapory, które już stały się dziedzictwem historycznym i atrakcją turystyczną, nie zostaną zniszczone. Tylko przejście dla ryb zostanie przywrócone, a sama konstrukcja pozostanie cała. Przepływ w strumieniu zostanie przywrócony - w miejscu pozostałości już zniszczonej zapory Lostunets na terenie Verkhovynskiego Narodowego Parku Przyrody. Zostanie również zbadany status pozostałych 3 zaporów: Dobryn, Gostovets i Bayurivka.

WWF Ukraina zaczęła zbierać pieniądze poprzez finansowanie społecznościowe - 31 000 euro, aby nasz projekt stał się rzeczywistością, a rzeki płynęły swobodnie! Nawet 20 euro może pomóc!